Διάφανος

(2006)
Στίχοι - Μουσική: Θανάσης Παπακωνσταντίνου - 

Πρώτη εκτέλεση: Σωκράτης Μάλαμας

«Τρώει την πέτρα σαν ψωμί ο Καίσαρας Βαλιέχο, άλλο αδελφό δεν έχω»

Το τραγούδι “Διάφανος”, μαζί με αλλά κομμάτια του ίδιου δίσκου όπως «Στην Αμερική» έδωσαν το εισιτήριο στο Θανάση Παπακωνσταντίνου για την ελίτ του ελληνικού τραγουδιού. Υπάρχει στον ομότιτλο δίσκο που κυκλοφόρησε τον Δεκέμβρη του 2006. Προηγούμενοι δίσκοι του δημιουργού είναι η Αγία Νοσταλγία (1993), Στην Ανδρομέδα και στην γη (1995), Της αγάπης γερακάρης (1996), Λάφυρα (1998), Αγρυπνία (2002), Τα ζωντανά (2004, Οι πρώτες ηχογραφήσεις (2005) και Η βροχή από κάτω (2006) ενώ συμμετείχε και σε άλλους τόσους.

Ο «διάφανος» εμπνεύστηκε από τον μεγάλο Περουβιανό ποιητή, Σεζάρ Βαλιέχο. Η ζωή και ο θάνατος του Βαλιέχο είναι ταυτισμένη με τον Πάμπλο Νερούδα, οπού και οι δύο εμπνεύστηκαν και ενέπνευσαν την επανάσταση στην Λατινική Αμερική, μίλησαν και έγραψαν για τον ανθρώπινο πόνο, την πείνα και στις κατουχίες. Η ζωή του Βαλιέχο στιγματίστηκε από πολύ νωρίς με ένα αγώνα επιβίωσης σε εργοστάσια και ανθρακωρυχεία όπου γνώρισε την καταπίεση και τάχθηκε στην ταξική πάλη. Κοντά στα 30 φυλακίζεται για 4 μήνες για την υποτιθέμενη υποκίνηση μιας εξέγερσης και εμπρησμού. Η επανάσταση καθρεφτίζεται και στην δομή των γραπτών του. Όπως έχει γράψει ο Ντίνος Σιώτης στο Βήμα το 2001, «ο Βαλιέχο υπήρξε πρωτοπόρος γιατί έγραψε σουρεαλιστική ποίηση πριν από τους σουρεαλιστές, ασχολήθηκε με την αυτόματη γραφή πριν από τον Μπρετόν, έγραψε μοντέρνα ταυτόχρονα με τους μοντερνιστές και έγραψε ποίηση αποδομητική προτού ανακαλυφθεί ο όρος. Υπήρξε ένας κινηματίας της ποίησης πολύ προτού γεννηθούν τα ποιητικά ευρωπαϊκά κινήματα. Και για τον λόγο αυτόν η προσφορά του στο ποιητικό στερέωμα είναι μοναδική και ανεκτίμητη.». Ίσως για αυτό ο Μάλαμας τραγουδάει τους στίχους «άλλο αδελφό δεν έχω..»

Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου αναφέρει πως έγραψε το τραγούδι μετά από την ανάγνωση του ποιήματος «Poema para ser leído y cantado" που σημαίνει "Ποίημα για να διαβαστεί και να τραγουδηθεί" που αναγράφεται πιο κάτω. Παρόλα αυτά, ο Λαρισαίος στιχουργός φαίνεται πως έχει ήδη μελετήσει τον Βαλιέχο βαθύτερα, αφού σε ένα άλλο ποίημα του Βαλιέχο "Ο τρόχός του πεινασμένου" αναφέρεται πως

«Ένα κομμάτι ψωμί, ούτε κι αυτό για μένα τώρα;

Δε χρειάζεται πια να είμαι αυτό που πάντα μου θα είμαι,

αλλά δώστε μου

μια πέτρα για να κάτσω,

αλλά δώστε μου,

σας παρακαλώ, ένα κομμάτι ψωμί να κάτσω επάνω,

αλλά δώστε μου,

στα ισπανικά,

κάτι, τέλος πάντων, να φάω, να πιω, να ζήσω, να ξεκουραστώ,

κι ύστερα θα πηγαίνω...» 

το οποίο έντεχνα αντιστρέφει στο τραγούδι ο Θ.Π με το «τρώει την πέτρα σαν ψωμί ο Καίσαρας Βαλιέχο»

Ποίημα για να διαβαστεί και να τραγουδηθεί - Καίσαρας Βαλιέχο

Ξέρω πως υπάρχει μια περσόνα

που με ψάχνει στo χέρι της, μέρα-νύχτα

και με συναντά, κάθε λεπτό, στα παπούτσια της.

Αγνοεί πως η νύχτα είναι θαμμένη

με σπιρούνια πίσω απ' την κουζίνα;

Ξέρω πως υπάρχει μια περσόνα που αποτελείται από τα μέρη μου,

την οποία καθιστώ ακέραια όταν η μέση μου

καβαλά την ακριβολογική μικρή πέτρα της

Δεν ξέρει ότι το νόμισμα

που έχει πάνω χαραγμένη την μορφή της δεν θα επιστραφεί στο κομπόδεμά της;

Ξέρω τη μέρα,

αλλά μου έχει διαφύγει ο ήλιος·

Ξέρω την οικουμενική πράξη που επιτέλεσε στο κρεβάτι της

με ξένο θάρρος και μ' αυτό το χλιαρό νερό, του οποίου

η επιφανειακή συχνότητα είναι ένα ορυχείο.

Είναι τόσο μικρή, ίσως, αυτή η περσόνα,

που ακόμα και τα ίδια της τα πόδια την πατούν;

Ένας γάτος είναι το όριο ανάμεσα σε μένα και σ' αυτή

στην άκρη ακριβώς της κούπας του νερού του

Την βλέπω στις γωνιές του δρόμου, το πέπλο της

να ανοίγει και να κλείνει, πρώην φοινικιά ερωτηματική...

Τι μπορεί να κάνει παρά να αλλάξει κλάμμα;

Αλλά με ψάχνει και με ψάχνει. Τι ιστορία!

ΣόπιλιΦ